มลพิษจากขยะพลาสติก: ภัยคุกคามของมหาสมุทรและสิ่งมีชีวิต

พลาสติกเป็นสิ่งที่เราทุกคนใช้ในชีวิตประจำมาเป็นเวลานาน ด้วยคุณสมบัติที่สามารถขึ้นรูปและแปรรูปเพื่อใช้งานตามความต้องการที่แตกต่างออกไป ในปัจจุบันพลาสติกส่วนหญ่ถูกนำมาใช้ในการบรรจุภัณฑ์ เช่น ขวดน้ำ กล่องใส่อาหาร แก้วน้ำ และอื่น ๆ อีกมากมาย และเหตุนี้นำให้แต่ละปีปริมาณขยะพลาสติกได้มีการเพิ่มสูงขึ้นเป็นอย่างมาก

โลกของเรากำลังเผชิญกับปัญหามลพิษจากพลาสติก ซึ่งถือเป็นภัยคุกคามต่อมหาสมุทร สิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเล และระบบนิเวศทั่วโลก โดยปัญหานี้ได้ทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อย ๆ เนื่องจากขยะพลาสติกที่มีปริมาณเพิ่มขึ้นมากกว่า 400 ล้านตันในแต่ละปี เราทุกคนไม่สามารถเพิกเฉยต่อปัญหานี้ได้อีกต่อไป

คุณทราบหรือไม่?

ขยะพลาสติกจากทั่วโลกได้รับการจัดการเพื่อนำไปรีไซเคิลได้จริงมีเพียงไม่ถึง 10%

อ้างอิงข้อมูลจากเว็บไซต์ OECD: ขยะพลาสติกจากทั่วโลก มีเพียง 9% เท่านั้นที่ได้รับการรีไซเคิล โดยอีก 19% ถูกนำไปเผาทิ้ง 50% ถูกจัดการด้วยการฝังกลบ และ 22% ไม่ได้ถูกนำไปจัดการในที่ ๆ กำหนด  โดยอาจถูกนำเผาในสถานที่เปิด หรือปะปนอยู่ในน้ำหรือพื้นดินทั่วไป การกำจัดขยะที่ไม่ถูกวิธีเหล่านี้มักเกิดขึ้นในประเทศที่ยากจน เนื่องจากการจัดการพลาสติดนั้นต้องการทรัพยากรจำนวนมาก

กระบวนการต่าง ๆ นับตั้งแต่กระบวนการการสกัดเชื้อเพลิงฟอสซิลเพื่อผลิตพลาสติก กระบวนการแปรรูปพลาสติก และการเผาขยะพลาสติก ล้วนแล้วแต่ก่อให้เกิดการปล่อยก๊าซที่เป็นอันตรายออกสู่ชั้นบรรยากาศ และส่งผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิโลกทั้งสิ้น

ปี 2015 วิดีโอของนักวิทยาศาสตร์ทางทะเลชื่อว่า Nathan J. Robinson ได้ช่วยชีวิตเต่าทะเลด้วยการดึงหลอดพลาสติกยาว 15 ซม. ออกจากจมูกของเต่าทะเล วิดีโอนี้ทำให้ผู้คนทั่วโลกตกใจเป็นอย่างมาก และเป็นจุดเริ่มต้นให้ผู้คนลุกขึ้นมารณรงค์ลดการใช้หลอดพลาสติก รวมไปถึงเรื่อมตระหนักถึงการลดการใช้พลาสติกในชีวิตประจำวันอีกด้วย

นอกจากเศษขยะชิ้นใหญ่ที่ถูกทิ้งลงไปสู่ทะเล ยังมีเศษขยะพลาสติกขนาดเล็กกว่า 5 มิลลิเมตร ที่เกิดจากการย่อยตัวของพลาสติก แต่ทว่าพลาสติกไม่สามารถย่อยสลายได้เหมือนวัสดุชีวะภาพ ทำให้ไม่โครพลาสติกเหล่านั้นยังคงหมุนเวียนอยู่บนโลกทั้งบนบกและในน้ำ

เหตุผลที่เราไม่ควรเพิกเฉยต่อไมโครพลาสติกได้เนื่องจาก ไมโครพลาสติกนั้นส่งผลเสียต่อร่างกายของสิ่งมีชีวิตเป็นอย่างมาก เราอาจจะไม่ได้บริโภคเข้าไปโดยตรง แต่สัตว์ทะเลทั้งหลายที่เราบริโภคนั้นอาจอาจมีไมโครพลาสติกอยู่ ไม่เพียงเท่านั้น ไมโครพลาสติกสามารถส่งผลต่อห่วงโซ่อาหารและวงจรชีวิตของสิ่งมีชีวิตทั่วโลกได้ เพราะหากได้รับการบริโภคเข้าไปจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์หรือสัตว์ ไมโครพลาสติกนี้อาจจะส่งผลต่อระบบย่อยอาหารและการดูดซับสารอาหารได้เช่นกัน

การจัดการปัญหามลพิษจากพลาสติกนั้นไม่ใช้เรื่องยากและไกลตัวคุณ คุณสามารถเริ่มสร้างการเปลี่ยนแปลงได้ง่าย ๆ จากการให้ความสำคัญต่อการเลือกใช้พลาสติก และเลือกแยกขยะให้ถูกต้อง เพื่อลดความยุ่งยากในการแยกขยะ และยังเป็นการสร้างการสนับสนุนให้กับผู้ที่ทำการแยกขยะอยู่หน้างานอีกด้วย 

เมื่อคุณประสบความสำเร็จในการเริ่มต้นจัดการขยะพลาสติกด้วยตัวคุณเองเเล้ว คุณก็เริ่มมีความมั่นใจ และเข้าร่วมโครงการเพื่อสิ่งแวดล้อมร่วมกับผู้ที่มีอุดมการณ์ร่วมกันกับคุณได้เช่นกัน เช่น โครงการทำความสะอาดชายหาก มีเป้าหมายเพื่อกำจัดขยะพลาสติกออกจากหากทราย และป้องกันไม่ให้คลื่นทะเลพัดพาขยะเหล่านั้นกลับลงทะเลไปอีกครั้ง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความเสียหายเพิ่มเติมต่อสิ่งมีชีวิตและระบบนิเวศในทะเลนั่นเอง

นอกจากการจัดการขยะที่ใช้แล้ว การเลือกใช้ของใช้ในชีวิตประจำวันที่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ เช่น หลอดโลหะ หรือหลอดไม้ไผ่ ถุงผ้า และขวดน้ำแบบรีฟิล ก็สามารถลดการใช้พลาสติกได้อย่างมาก และยังช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากการผลิต และการจัดการพลาสติกอีกด้วย 

ความพยายามในการลดขยะพลาสติกรวมไปถึงการริเริ่มโครงต่าง ๆ เพื่อเปลี่ยนแปลงโลกใบนี้ เช่น การลดการใช้พลาสติก โครงการรีไซเคิล และการพัฒนาทางเลือกที่ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ ล้วนเเล้วแต่เป็นโครงการที่ดีที่หลาย ๆ คนต้องการช่วยให้โลกเรายั่งยืนยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงในวงกว้างจะต้องอาศัยความพยายามร่วมกันจากบุคคล ภาคธุรกิจ และรัฐบาลในการเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่ความยั่งยืนอย่างแท้จริง การร่วมกันสร้าง "เศรษฐกิจหมุนเวียน" ที่ยั่งยืนมากขึ้นด้วยการเลือกใช้วัสดุที่สามารถนำมารีไซเคิลได้อย่างสมบูรณ์แบบ

ปริมาณขยะพลาสติกจะไม่ลดลง ถ้าหากเรายังต้องการพลาสติกใหม่เพื่อผลิตสินค้าชิ้นใหม่ร่วมกับวัสดุรีไซเคิล นั่นเป็นเหตุผลที่ว่าทำไมการเลือกวัตถุดิบตั้งต้นในการผลิตจึงเป็นหัวใจสำคัญในการลดปัญหามลพิษของพลาสติกนี้ได้

วัสดุชนิดเดียว ตัวช่วยในการลดปัญหามลพิษจากขยะ การเลือกผลิตสิ่งของการใช้วัสดุที่ยั่งยืน และไม่จำเป็นต้องผสมผสานวัสดุเข้ากับวัตถุดิบอื่น ๆ สามารช่วยให้ง่ายต่อการจัดการขยะมากยิ่งขึ้น และ "ช่วยให้สามารถนำวัตถุสิ่งนั้นไปรีไซเคิลได้อย่างสมบูรณ์แบบ โดยสามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ"